Blandino's in Brussel

Religieus geweld in Israël: het is lang niet het exclusieve terrein van joden en moslims. Gisteren kwam het in de Heilig Grafkerk in Jeruzalem immers tot een grootschalige knokpartij tussen Armeense en Grieks-orthodoxe monniken. De aanleiding van de ruzie is vooralsnog onduidelijk: de Grieken geven de Armeniërs de schuld en vice versa.

Niets nieuws onder de zon voor wie zijn geschiedenis een beetje kent. De Grafkerk is al zowat een half millennium de inzet van een bitse strijd tussen verschillende christelijke geloofsgemeenschappen. Allemaal claimen ze de laatste rustplaats van de Zoon des Heren en beschouwen ze de anderen als onbeschaamde indringers, met alle conflicten van dien.

In 1767 begon dat voortdurende gekibbel de Ottomaanse sultan Mustafa III zodanig op de zenuwen te werken, dat hij een firman (wet) uitvaardigde, die de kerk onder de verschillende facties verdeelde. Halfweg de negentiende eeuw werd die regeling bevestigd: de status quo was geboren.

Sindsdien beschikken de zes religies (de Griekse, Roomse, Armeense, Syrische, Ethiopische en Koptische Kerk) elk over hun eigen altaren en kapellen, een territorium dat ze nauwgezet bewaken. Want al staat de overeenkomst netjes op papier, onderhuids broeit de spanning nog steeds, en het pietluttigste misverstand is goed voor een fikse rel.


Het gevecht van gisteren zou begonnen zijn omdat de Grieken - volgens de Armeniërs - aan de vooravond van een belangrijk feest een monnik hadden geposteerd in het Ediculum (het 'huisje' waarin zich het Heilig Graf bevindt), op Armeens terrein dus. De Grieken kloegen dan weer dat de Armeniërs hun rechten niet eerbiedigden.

Spirituele vechtjassen

Maar het kan nog absurder. Zo kwam het in 2004 tot een gevecht in regel omdat de franciscanen de deur van een kapel hadden laten openstaan, terwijl ernaast een orthodoxe plechtigheid aan de gang was. De Grieken zagen dit als een vorm van gebiedsuitbreiding en hop: het spel zat op de wagen.

In 2002 kregen de Kopten en Ethiopiërs het op een hete zomerdag met elkaar aan de stok. De monnik die vanop het dak de grens van het Koptische deel bewaakt, had zijn stoel in de schaduw gezet - op Ethiopisch terrein natuurlijk. Ethiopiërs kwaad, en de Israëlische politie mocht tussenbeide komen om de spirituele vechtjassen te scheiden.



Omdat het assortiment christenen elkaar voortdurend zit te beloeren, hebben ze jammer genoeg geen oog voor dringende zaken als de restauratie van de kerk. Bepaalde delen zijn gemeenschappelijk terrein, inclusief een ladder die iemand in de 19de eeuw had laten staan. Dat betekent dat eventuele aanpassingen pas mogen gebeuren als alle religies zich akkoord verklaard hebben.

U voelt 'm al aankomen: die onderhandelingen schieten niet op, want altijd is er wel iemand die vreest dat de werken zijn territorium zouden kunnen aantasten. Zelfs over een onnozele ladder raken ze het niet eens. Nochtans kan het eeuwenoude bouwwerk een opknapbeurt best gebruiken. Als ze niet snel optreden, maken de christenen binnenkort ruzie over een ruïne.